Hoogfeest van Christus, Koning van het heelal, zondag 20 november 2022
en op deze dag: het onttrekken van de St.-Gabriëlkerk, de kloosterkerk, aan de eredienst
evangelie: Lukas 23,35-43
2Samuël 5,1-3. Psalm 93. Kolossenzen 1,12-20

“Red jezelf”

Op het eerste gezicht schuurt het toch wat om een feest te vieren bij zo’n definitief afscheid. Onze dankbaarheid voor al het goede dat we hier hebben beleefd, is groot en mag de boventoon voeren. Toch, op z’n zachtst gezegd, sporen van nostalgie en een zekere weemoed kunnen wij vandaag niet ontkennen. Ondertussen gaat het gewone (kerkelijke) leven door, zogezegd: zoals elk jaar vieren wij als geloofsgemeenschap op de laatste zondag van het kerkelijke jaar het Feest van Christus Koning.

Bij nader inzien blijkt dit feest evenwel zeer toepasselijk. Om te beginnen, het evangelie vandaag is een gedeelte uit het Lijdensverhaal: dè inspiratiebron van Passionisten. D.m.v. ons Passieteken dragen wij de herinnering aan het Lijden voortdurend mee in ons hart, in het Hebreeuws, Grieks en Latijn, zoals bij het opschrift bij Jezus’ kruisiging [Lk 23,38. Joh 19,19v]. Onze Stichter, de H. Paulus van het Kruis, zag in dat het lijden van Christus doorgaat in het lijden van mensen vandaag de dag. Als we dat Lijdensverhaal in de Bijbel goed lezen, zegt hij, beseffen wij hoe ook nú God Zijn geliefde zonen en dochters door het lijden heen draagt. Aan de buitenkant zien we doffe ellende, maar wie goed kijkt en tussen de regels door leest, ziet èn ervaart dat we er niet alleen voor staan.

Maar precies dat hoort degene die lijdt, toen aan het kruis en ook in deze tijd de mensen die een kruis dragen: je moet jezelf redden; dat is stoer, onafhankelijk zijn. Je moet jezelf redden en het zelf maar uitzoeken, niet zeuren. Je moet jezelf redden; geloven en Kerk, het is een teken van zwakte; kun je het leven niet aan? Ja, zei de cabaretier Freek de Jonge onlangs [Trouw, 18feb22, p.8]: zo lopen veel kerken leeg en loopt de wachtkamer van de psycholoog overvol.

In het evangelie krijgt Jezus het drie keer te horen, “red jezelf”: eerst van Zijn volksgenoten [Lk 23,35 cf. Mk 15,29-31]. Zij hebben geen mede-lijden, geen solidariteit; zij lachen Hem uit, want Hij voldoet niet aan hun verwachtingen.

De soldaten roepen eveneens dat Hij Zichzelf maar moet redden [Lk 23,37]. Jezus heeft in Gods Naam steeds mensen bij elkaar gebracht en mensen met elkaar verbonden: Verbond, verbinding als geneesmiddel tegen de eenzaamheid, verbinding als geneesmiddel tegen de liefdeloze hebzucht en als geneesmiddel tegen de hopeloosheid. Zij die zich bedienen van macht en geweld hebben er baat bij om mensen tot losse individuen te maken. Losse individuen lijken veel vrijer, maar zijn in feite gemakkelijker te beïnvloeden en worden eerder hopeloos: “Verdeel en heers.” Daarom roepen zij mee: red jezelf, want wij doen het niet voor je.

Het meest schokkend is nog dat iemand die met Hem gekruisigd wordt, zegt: “Red jezelf!” [Lk 23,39] Lijden kan mensen afstompen en vervreemden van medemensen: door boosheid, uitzichtloosheid kunnen wij geheel op onszelf gericht raken. Dan keren wij ons af van elkaar i.p.v. naar elkaar toe.

Mensen bij elkaar brengen, in navolging van Christus – Passionisten hebben dit hier 100 jaar lang proberen te doen: om samen te luisteren, om dank te zeggen voor al het goede van God en het te delen, om het moeilijke samen te dragen, om elkaar te helpen, om samen Zijn Brood te eten – en dit alles opdat niemand tekort komt [cf. Lk 9,17]. We zien hoe Jezus mensen verbindt tot het uiterste toe, tot op het Kruis [cf. Joh 12,32]. Juist in moeilijke tijden inspireren zulke verhalen ons om samen te komen en elkaar te zien – elkaar te zien in het licht van God – en tot elkaar te komen.

Na Zijn dood en verrijzenis en tot op vandaag gaat Hij door met mensen te redden uit hun ellende: als mensen samen zijn zoals hier, geeft Hij de Geest, die mensen vriendelijker maakt, rechtvaardiger, geduldiger en sterker. Zo vinden wij troost bij elkaar en in díé verbondenheid kunnen wij de uitdagingen en vragen van het leven beter aangaan. Zo worden wij daad-werkelijk de gemeenschap van geloof, hoop en liefde die de Kerk heet: mensen die gelovig zoeken en zoeken te geloven, en die door het doopsel verbonden zijn met elkaar en met God: een eenheid niemand zelf maken kan… Zo regeert Christus Koning: Hij voedt, geneest en inspireert het ene volk van God waarvan de mensen geven om elkaar.

Nu de geloofsgemeenschap van de H. Gabriël als eigen gemeenschap ophoudt te bestaan, kan het in eerste instantie voelen alsof je dan jezelf maar moet redden, voor jezelf moet kiezen en het zelf maar moet uitzoeken met je geloof. Maar dat is de gedachte van de mensen in het evangelie vandaag: cynische mensen zonder hoop, die volledig vertrouwen op hun eigen kracht en die gericht zijn op zichzelf.

Het Feest van Christus Koning laat ons anders kijken naar de realiteit. Die is niet hopeloos, omdat Zijn Koninkrijk daar is waar mensen samen zijn
-om te vieren waar geen woorden voor zijn, zoals in de Tweede lezing;
-om van Hem geloven, hopen en liefhebben te leren, om onszelf, elkaar en God beter te leren kennen en om te ontdekken waar het wèl om gaat in het leven;
-om elkaar van harte te dienen met een goed woord, een helpende hand.
Dat wij de Heer en elkaar hiervoor nodig hebben, is geen teken van zwakte, maar juist een teken van de kracht en de wijsheid van God [1Kor 1,24v].

Door regelmatig samen met anderen Eucharistie/de sacramenten te vieren, blijft dit een levende herinnering en wordt het realiteit, omdat wij ernaar gaan leven, “met hart en hoofd en handen”. Met “Aandacht voor de Bron” zullen wij gezamenlijk “Groeien in Geloven”.

Ja, alles wordt anders. Laten we juist daarom met elkaar verbonden blijven en ons verbinden met medegelovigen in de omgeving; we hebben allen immers één en dezelfde Koning: Jezus Christus. Dus niet: “red jezelf”, maar “vandaag nog zul je met Mij zijn in het Paradijs” [Lk 23,43], volmaakt gelukkig – want alleen in verbondenheid redden wij het wèl. God-dank! Amen.

Pater Mark-Robin Hoogland C.P., Provinciaal van de Passionisten in Nederland

Voorbede

Met dankbaarheid voor al het goede
dat wij hier in deze parochie mochten ontvangen
en door onze contacten met de Passionisten mochten beleven,
richten wij ons tot U, goede God van alle mensen,
en wij bidden:

Voor alle parochianen van Sint Gabriël en allen die op deze gemeenschap betrokken waren:
Dat zij zich ervan bewust zijn dat zij het verleden blijvend met zich meedragen;
dat het goede van vroeger hen heeft gevormd tot wie zij nu zijn.
Geef dat de goede herinneringen hen helpen om hun weg te vinden,
om samen met andere gelovigen
te blijven bidden en vieren, leren en dienen.
Laat ons bidden.

Voor de Passionisten van het Sint-Gabriëlklooster,
uit dankbaarheid voor alles wat zij gegeven hebben:
Dat zij zich gedragen weten door de mensen
en dat dit hen sterkt bij het afscheid en de verhuizing;
dat zij met vertrouwen op de toekomst samen de volgende stap zetten
op de weg die de Heer voor hen openlegt.
Laat ons bidden.

Voor mensen die zoeken naar hoop en uitzicht in deze tijden van krisis:
-voor hen die door de stijgende prijzen in de problemen raken;
-voor boeren en hun gezinnen wier toekomst van hun bedrijf bedreigd wordt;
-voor mensen die hun land zijn ontvlucht door oorlog, onderdrukking en armoede;
-voor allen die zich door de problemen van deze tijd bedreigd voelen en in de steek gelaten.
Dat zij medemensen niet tot vijanden maken,
maar in hen hun bondgenoten zoeken.
Dat zij in hun geloof kracht en houvast vinden en richting voor hun bestaan.
Laat ons bidden.

Voor hen die ziek zijn en de contacten met hun dierbaren minder zien worden,
Voor ouderen en jongeren die eenzaam zijn,
voor hen die het gevoel hebben dat ze niet kunnen zijn wie zij zijn.
Dat zij zich realiseren dat zij door God gezien en geliefd zijn.
Dat dit besef hun zelfvertrouwen mag vergroten
en dat zij zo open blijven om te delen, om te ontvangen en te geven.
Laat ons bidden.

Voor de intenties van deze viering: [….]
en een moment in stilte voor de intenties opgetekend in het gebedenboek.
Laat ons bidden.

[voorganger] Goede God van alle mensen, Hoor de gebeden die wij hier voor U uitspreken. Hoor ook de gebeden zoals die leven in ons hart. Kom Uw belofte na: wees de God Die met ons is en met ons gaat, vandaag en alle dagen van ons leven, tot wij geborgen zijn in Uw eeuwigheid. Amen.